Is er ‘een nieuw digitaal tijdperk’ ontstaan door de coronacrisis?

Sinds de uitbraak van het coronavirus wordt er steeds meer digitaal gecommuniceerd. Digitale tools zoals socialmediakanalen en video-applicaties (Webex, FaceTime) worden nu voornamelijk gebruikt om verbonden te blijven. Daarnaast zorgen ze ook voor het nodige entertainment nu veel faciliteiten gesloten en evenementen afgelast zijn. Dit zie je onder andere in de groei van TikTok en de ‘chat & play-app’ Houseparty, maar ook in het ontstaan van verschillende challenges op social media, zoals de Pillow Challenge en de populariteit van het Instagram-account ‘Tussen kunst en quarantaine’. Live pubquizzen, online bingoavonden en zelfs virtualrealityfestivals poppen op om ons te vermaken.

Door deze toename in digitale communicatie wordt er weleens gesproken over ‘een nieuw digitaal tijdperk’ dat door de coronacrisis is ontstaan. Maar in hoeverre is dit echt nieuw? Of anders? Hier zijn 3 nuances om in gedachten te houden:

Nuance 1: Het verschil tussen digitalisering en digitale communicatie

Dit is eigenlijk een basaal onderscheid om in gedachten te houden, maar er ligt een risico op miscommunicatie op de loer als we praten over ‘digital’. Aan de ene kant zien we een opmars van digitale communicatie – zoals hierboven beschreven -, aan de andere kant hebben bedrijven ook te maken met digitalisering in hun daadwerkelijke business. Denk bijvoorbeeld aan winkels die zich genoodzaakt zien een webshop op te zetten, maar ook aan automatisering/robotisering op de lange termijn, doordat medewerkers niet meer fysiek op hun werk kunnen zijn.

Deze veranderingen in de business kunnen erg impactvol zijn. Echter, bedrijven zullen wellicht digitaliseren, maar dat betekent niet dat het belang van digitale communicatie drastisch verandert. Laten we niet vergeten dat communicatie in het algemeen al veel langer gedigitaliseerd is: Google is begonnen in 1998, Facebook startte met het veroveren van de wereld in 2004 en FaceTime werd in 2010 gelanceerd. Met name op het gebied van externecommunicatie hebben meer dan genoeg bedrijven afgelopen decennia al veel geïnvesteerd in SEO, socialmediamarketing of de ontwikkeling van apps. Niet omdat mensen niet meer zomaar naar buiten konden, maar omdat de maatschappij en de manier waarop we communiceren al was veranderd en ze zich daaraan aanpasten. Het gebruik is de laatste weken echter wel erg gestegen.

Dit vloeit over in de tweede nuance:

Nuance 2: Het verschil tussen externe en interne communicatie

Ja, door de pandemie is interne communicatie erg veranderd. Teamvergaderingen kunnen niet meer live plaatsvinden, townhalls worden afgezegd en ook de kletspraatjes bij de koffiemachine zijn niet meer mogelijk. Deze face-to-facemomenten op het werk gaven ons een gevoel van verbinding en eenheid als team. Nu dit (tijdelijk) niet meer kan, is het een uitdaging voor veel bedrijven om het communitygevoel te behouden en medewerkers betrokken te houden. In veel organisaties wordt er daarom ineens driftig gevideobeld en worden interne socialmediakanalen of intranetten ontdekt. Je zou ‘eindelijk’ kunnen zeggen: wist je dat Workplace van Facebook al 4 jaar geleden is gelanceerd, Yammer al sinds 2008 bestaat en Skype al tot onze beschikking staat sinds 2003?

De nuance is dat tools zoals Facebook, Instagram of LinkedIn al een lange tijd vóór corona onderdeel waren van elke fatsoenlijke externe communicatiestrategie, maar er voor interne communicatie wel ‘een nieuw tijdperk van digitale communicatie’ lijkt te ontstaan. Afgedwongen door de crisis. Meer informatie over het creëren van betrokkenheid bij medewerkers tijdens corona vind je hier.

Nuance 3: Het verschil in doelgroep, met name op basis van leeftijd

In deze veranderende tijden is het extra belangrijk om je bewust te zijn van je doelgroep en welke digitale tools zij gebruiken om verbonden te blijven. Voor de relatief jongere doelgroep die altijd al op social media zat en Instagram Stories, Snapchat en WhatsApp Video gebruikte, is er eigenlijk niet zo heel veel veranderd. Niet genoeg om te spreken over een nieuw tijdperk, hoogstens een meer intensief gebruik. Echter, de relatief oudere doelgroep bevindt zich wél ineens in een nieuw communicatietijdperk. Ze kunnen er niet omheen om technologie te (leren) gebruiken als ze contact willen houden met hun (klein)kinderen.

Wat betreft de entertainmentfunctie van digitale communicatie zien we wel een iets ander patroon voor de jongere doelgroep. Zij hebben plots meer tijd en aangezien ze vaak vergroeid zijn met hun scherm, starten ze met het experimenteren met nieuwe platformen. Er wordt opvallend meer gegamed online en ook de gemiddelde leeftijd van TikTok-gebruikers is iets hoger geworden nu ook millennials zichzelf ermee vermaken.

Belangrijk: stel jezelf de vraag of jouw doelgroep nog steeds op hetzelfde platform zit als eerst. Misschien zijn er wel nieuwe kansen ontstaan voor andere socialmediakanalen? Het zou een mooie tijd kunnen zijn om eens te experimenten met een ander kanaal voor jouw merk. Lees voor inspiratie de blog van Margot van Hout over het verbeteren van je aanwezigheid op social media.

Conclusie

De eerder genoemde digitale communicatiemiddelen zijn niet noodzakelijk nieuw. Ze zijn er al lange tijd, maar we kunnen er simpelweg niet meer onderuit om ze ook daadwerkelijk te gebruiken. Er zijn overigens wel een paar recente innovaties die sneller geïntroduceerd zijn vanwege corona, zoals Facebook Gaming en Instagram Co-Watching, maar deze nieuwe functionaliteiten maken het medialandschap niet ineens compleet anders. Socialmediakanalen lanceren regelmatig innovaties en het duurt vaak jaren voordat ze echt breed geadopteerd worden.

Het meest uitdagend is waarschijnlijk de rol van events en offline ervaringen en hoe deze getransformeerd kunnen worden in een digitale versie. Hoe kunnen we digitaal een nieuw parfum ruiken, voelen hoe een nieuwe auto rijdt of de klik ervaren met een persoon die we voor het eerst ontmoeten? Deze onbevredigde behoefte aan ervaringen zouden Augmented Reality en Virtual Reality wellicht de nodige boost kunnen geven om meer gemeengoed te worden. Lees het Digital Playbook van Omnicom PR Group om meer zicht te krijgen op hoe je een offline event kunt vertalen naar een online ervaring of lees dit blog om meer te weten te komen over de waardevolle impact van ervaringen. Kunnen we zeggen dat er ‘een nieuw digitaal tijdperk’ is ontstaan door de coronacrisis? Op z’n minst is de crisis een wake-upcall voor bedrijven die het tot nu toe hebben nagelaten zich aan te passen aan de digitale maatschappij waar we al jaren in leven. Tegelijkertijd lezen we ook nog steeds de krant en luisteren we naar de radio. Misschien dat thuiswerken hierna wel breder geaccepteerd wordt. Maar zal al dit digitale verbinden en deze online entertainment nog steeds zo veel gebruikt worden als we vrienden, familie en collega’s daadwerkelijk weer face-to-face kunnen ontmoeten? We gaan het zien.

Photo by Andrea Piacquadio from Pexels.