Het belang van een brede lobby - Waarom je iedereen moet spreken

Client-Advisor-Eli-Schim-van-der-Loeff

Eli Schim van der Loeff | Senior Consultant Public Affairs

September 13, 2019

public-affairs-en-stakeholder-management-het-belang-van-een-brede-lobby

Koningin Máxima sprak recentelijk met de Saoedische kroonprins Bin Salman over de economische positie van vrouwen in Saoedi-Arabië. De kroonprins wordt door de internationale gemeenschap onder andere verantwoordelijk gehouden voor de moord op journalist Jamal Khashoggi. Een golf van kritiek van een rapporteur van de Verenigde Naties en Kamerleden viel de koningin ten deel, zij vonden dat Máxima met het gesprek voorbij ging aan de vermeende daden van Bin Salman. Maar is het wel goed om bij voorbaat mensen uit te sluiten die iets kunnen betekenen voor de publieke zaak? Met andere woorden: heiligt het doel soms de middelen? En specifiek: hoe zit dat precies in de wereld van public affairs?

Door paardenpolitiek gered

Uiteraard zijn de vermeende daden van Bin Salman geenszins te vergelijken met die van welk Kamerlid dan ook. Maar de ervaring leert dat organisaties die hun belang in Den Haag willen bepleiten weleens moeite hebben te praten met partijen van wie het gedachtegoed haaks staat op de idealen van deze organisaties.

Een wijsheid van het politieke lobbyen is echter: de helft plus één. Zowel in de Eerste als Tweede Kamer worden voorstellen aangenomen als minimaal de helft plus één instemt. Bij diverse discussies wil het er weleens om spannen en kan het lonen om daadwerkelijk met iedereen te spreken. Een extra argument om te opteren voor een brede lobby is het veranderende karakter van de politiek. De coalitie van vandaag is niet per se de coalitie van morgen. Niet veel mensen hadden voor de verkiezingen verwacht dat de relatief kleine ChristenUnie coalitiepartner in Rutte III zou worden. Investeer dus ook in de oppositie en de kleinere partijen, ook al heb je ze niet strikt nodig om de meerderheid vast te stellen.

Zo werd begin 2018 de Donorwet van Pia Dijkstra (D66) – waardoor iedere Nederlander automatisch is ingeschreven als donor tenzij men dit zelf wijzigt – met 38 tegen 36 stemmen aangenomen in de Eerste Kamer. Diezelfde wet kwam eerder ook al met de grootst mogelijke moeite door de Tweede Kamer. Waar in 1901 toenmalig Kamerlid baron Schimmelpenninck van der Oye van zijn paard viel waardoor hij verhinderd was tegen de ontwerp-leerplichtwet te stemmen, was het in dit geval een Kamerlid van de Partij van de Dieren die zijn trein miste. In beide gevallen betekende dit dat de wetten werden aangenomen in plaats van verworpen.

Baat het niet dan schaadt het niet

Vanuit bovenstaande casuïstiek zou je kunnen stellen dat je iedereen moet spreken en geen partijen op voorhand moet uitsluiten. Echter, de overweging baat het niet dan schaadt het niet gaat niet volledig op. Zo moet je zien te voorkomen dat je door middel van je goedbedoelde gesprek een Kamerlid munitie aanlevert waarmee hij of zij tijdens het belangrijke debat op je standpunten kan aanleggen en vuren.

Op jou Vladi!

Vladimir Putin ontmoet Zijne Majesteit Koning Willem-Alexander en Hare Majesteit Koningin Máxima in het Heineken House

In het geval van koningin Máxima is het ook de vraag of het gesprek met Bin Salman haar functie niet heeft geschaad. Ook rees de vraag of de rol van Máxima als speciaal pleitbezorger van de Verenigde Naties wel te verenigen is met haar rol als koningin. Alhoewel Máxima volgens de officiële lezing vanuit haar Verenigde Naties rol met de kroonprins sprak, is het maar zeer de vraag of je de persoon Máxima Zorreguieta los kan zien van haar functie als koningin van Nederland. Minister Blok van Buitenlandse Zaken wimpelde de kritiek op Máxima af door te stellen dat het bezoeken van dergelijke functionarissen nou eenmaal een vitaal onderdeel van het werk beslaat. Máxima zou haar rol binnen de Verenigde Naties niet meer kunnen doen als ze haar oren naar dit soort kritiek zou laten hangen. En daar zit wat in. Met (wereld)leiders als Poetin, Trump, Orban en Boris Johnson zullen er voldoende mensen vraagtekens plaatsen wanneer Máxima, of koning Willem-Alexander zich al te vriendschappelijk opstelt. Hetgeen ook al bleek uit de verwijten die het koningspaar mocht ontvangen nadat ze tijdens de Olympische Spelen amicaal het glas hieven met Poetin.

Al is het alleen maar voor Niccolò…

De conclusie is eigenlijk een beetje saai. Of je het gesprek met iemand met tegenstelde normen en waarden aan moet gaan, ligt aan de situatie. Op het moment dat er sprake is van een laag risico en een grote verwachte opbrengst ligt de keuze natuurlijk voor de hand. Toch zou ik willen pleiten voor wat meer lef. Gooi de deur niet meteen dicht. Een gesprek kan veel onverwachte en (in)directe positieve gevolgen hebben. Wees creatief, zoek naar de overeenkomsten en ga het gesprek aan. Al is het alleen maar om de geestelijk vader van lobbyisten, Niccolò Machiavelli, een plezier te doen; keep your friends close, but your enemies closer.